Een unieke plek met unieke oplossingen
Forteiland Pampus is altijd een ‘einzelgänger’ geweest. Zo ligt het al sinds 1895 los van de wal: zonder toevoer van elektriciteit, gas of water. Dat regelden de bewoners van het forteiland zelf. De oplossingen van toen waren echter niet altijd even milieuvriendelijk. Daarom gaat Pampus op de schop. Zo wil het fort het eerste stukje werelderfgoed worden met een circulair energiesysteem. De ingenieurs en adviseurs van Antea Group helpen om die ambitie waar te maken.

Zonneveld, windmolens en bio-installatie
In het voormalige steenkolenveld, de plek waar vroeger de kolen werden opgeslagen, wordt in precies dezelfde dimensies een zonneveld aangelegd. Op de grens van de keelzijde van het fort – de kant die niet verdedigd hoefde te worden – verrijzen twee kleine windmolens. Verderop komt een biogas-installatie waarin het gft-afval (van groente die op het eiland zelf wordt verbouwd) wordt vergist tot gas. Zo is het eiland nooit afhankelijk van één bron.’

Energietransitie vraagt om creativiteit
Zoals gezegd kent de ontwikkeling van dit concept de nodige issues. Alles wat op Pampus wordt gedaan, gebeurt voor het eerst. Daar bestaan nog geen normen en richtlijnen voor. Om dit mogelijk te maken moet je ontzettend creatief zijn: qua techniek, inpassing en wet- en regelgeving.

Hoewel er nog flink wat werk aan de winkel is, ligt het grote doel nog altijd in het vizier: van Pampus het allereerste duurzame en zelfvoorzienende forteiland ter wereld maken. Dit is voor iedere ingenieur en adviseur een droomproject. In de eerste plaats een prachtige leerschool: alles wat je hier leert, neem je mee naar toekomstige transitieprojecten. En je weet dat als het op Pampus lukt, dat het dan ergens anders ook kan. Heel veel complexer dan hier wordt de energietransitie écht niet.

“Als het op Pampus lukt, dan lukt het overal”
Thomas Janse

Smart-grid energiesysteem
Al die energie komt samen in de ruimte onder het zonneveld. ‘Dit wordt hiermee de machinekamer van het fort: de plek waar energie binnenkomt, wordt verdeeld en opgeslagen. Dit gebeurt onder meer met een Warmtekracht-installatie (WKK), lithium-batterijen voor de opslag van energie én een waterstofinstallatie voor extra buffers voor de winterperiode.’ Bijzonder is dat dit een smart-grid wordt. Het systeem bepaalt op basis van vraag en aanbod zelf hoe energie wordt gebufferd en welke energiebron wordt aangesproken. Dit helpt om de energie, binnen dit gesloten net, zo efficiënt mogelijk te gebruiken.