Voor Pampus liggen, iedereen heeft hier wel een associatie bij of herinnering aan. Het spreekwoord is algemeen bekend. Minder bekend is waar dit spreekwoord eigenlijk vandaan komt. Op Pampus vertellen we je er alles over, maar hier alvast een korte uitleg.

Het eiland Pampus zoals we dat nu kennen stamt uit de negentiende eeuw en is een kunstmatig eiland, onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Het woord Pampus is echter al veel ouder. Pampus betekent zoiets als een dichtgeslibde geul: een vaargeul die door slib in verworden tot een soort ondiepte.

En daar begint het verhaal rondom het voor Pampus liggen. We gaan terug naar de zeventiende eeuw, de tijd van de koloniale wereldreizen, de tijd van de VOC. Zwaarbeladen schepen kwamen terug van de Nederlandse koloniën met als eindbestemming Amsterdam. Maar vlak voor de haven, tussen Marken en Muiden lag dat eerdergenoemde Pampus.

De schepen moesten over dit Pampus zien te raken en dat was nog niet zo makkelijk! Zoals gezegd waren de schepen zwaarbeladen, ze lagen te diep om zomaar over de ondiepte te kunnen komen. Daar waren oplossingen voor: wachten op gunstige wind en tij of lading overhevelen op andere schepen. Eind zeventiende-eeuw werd het scheepskameel uitgevonden: een gigantisch drijvend dok, dat door het leegpompen van waterkamers een heel schip over het Pampus kon liften!

Linksom of rechtsom, er moest worden gewacht. Lang gewacht, want de schepen voeren in konvooi. Soms duurde het enkele weken voor een schip eindelijk over het Pampus was. En dat leidde ongetwijfeld tot de nodige frustraties. De matrozen waren vele maanden, vaak wel een jaar, van huis. Ze hadden schurft, waren ondervoed en waren elkaar behoorlijk zat. Ze zagen bij wijze van spreken hun vrouw al in de haven staan wuiven, maar strandde voor Pampus…

Ook de VOC zag in dat deze frustratie tot muiterij kon leiden. Daarom werden er – naar het schijnt – scheepjes vol drank en vrouwen aangerukt, zodat de mannen aan boord de nodige recreatiemogelijkheden hadden tijdens het wachten… Als het schip verder kon, hadden de matrozen letterlijk voor Pampus gelegen en nu lagen ze dat ook figuurlijk!

Bijkomend voordeel voor de VOC: als de matrozen hun gage kregen, brachten ze dit rechtstreeks naar het huisgezin, schijnheilig als ze waren. Want wat voor Pampus gebeurde, dat bleef voor Pampus.